Rozpoznawanie zaburzeń ze spektrum autyzmu – symptomy, wczesne wykrywanie, kryteria diagnostyczne i diagnoza różnicowa

Szkolenie prowadzi:

dr nauk hum. Barbara Winczura

pedagog specjalny w zakresie resocjalizacji, oligofrenopedagog, dyplomowany specjalista w dziedzinie diagnozy i terapii dzieci i młodzieży ze spektrum autyzmu (ASD), diagnosta i terapeuta dzieci z trudnościami w rozwoju i zachowaniu oraz dzieci przewlekle chorych, nauczyciel i specjalista edukacji i terapii dzieci ze złożoną, wieloraką niepełnosprawnością. Od ponad 20 lat prowadzi badania naukowe o obszarze problematyki osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD), wczesnego wykrywania autyzmu oraz wspomagania rozwoju małych dzieci z zaburzeniami w rozwoju, teorii umysłu w autyzmie, a także zaburzeń łączonych (współchorobowości) w obszarze psychopatologii rozwoju dzieci i młodzieży. Jest autorką bądź współautorką licznych publikacji książkowych, między innymi: „Dziecko z autyzmem. Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu” (2008), „Autyzm. Na granicy zrozumienia” (2009), „Dzieci z zaburzeniami łączonymi. Trudne ścieżki rozwoju”(2012), „Dzieci o specjalnych potrzebach komunikacyjnych diagnoza – edukacja – terapia” (2013) „Emocje dzieci i młodzieży z trudnościami w rozwoju i zachowaniu”(2017) oraz kilkudziesięciu artykułów z zakresu psychopatologii rozwoju dziecka.

Charakter i zakres szkolenia:

Celem szkolenia jest nabycie wiedzy i umiejętności rozpoznawania zaburzeń ze spektrum autyzmu, zapoznanie się z profilem rozwojowym oraz symptomami charakterystycznymi dla autyzmu, zdobycie wiedzy w zakresie wczesnego wykrywania autyzmu u małych dzieci z zaburzeniami w rozwoju i zachowaniu oraz poznanie procesu diagnostycznego zaburzeń ze spektrum autyzmu przy wykorzystaniu wybranych narzędzi i technik badawczych, jak: wywiad z rodzicami, arkusze obserwacyjne, skale rozwojowe, listy diagnostyczne. Ponadto, celem jest także nabycie wiedzy i kompetencji w różnicowaniu autyzmu od innych zaburzeń współwystępujących i pokrewnych oraz zrozumienie dylematów diagnostycznych z tym związanych. Zdobyta podczas szkolenia wiedza kliniczna w zakresie diagnozowania zaburzeń ze spektrum autyzmu pozwoli na szybsze i rzetelne stawianie diagnoz dzieciom zagrożonym nieprawidłowym rozwojem o profilu autystycznym, przy wykorzystaniu w tym celu odpowiednio dobranych narzędzi diagnostycznych.

Forma zajęć:

Zajęcia będą prowadzone w formie wykładowo – seminaryjnej, treści programowe poparte zostaną filmami i analizą studium przypadków.

Program szkolenia:

1. AUTYZM – zróżnicowanie terminologiczne.
2. Kryteria diagnostyczne autyzmu według Międzynarodowych Klasyfikacji Chorób i Zaburzeń Psychicznych – DSM-V i ICD-10, ICD-11, (autyzm a całościowe zaburzenia rozwojowe, zaburzenia ze spektrum autyzmu, zaburzenia nierozwojowe) oraz Klasyfikacji diagnostycznej zaburzeń psychicznych i rozwojowych w okresie niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa DC:0-3R.
3. Typologia zaburzeń ze spektrum autyzmu a postępowanie diagnostyczne.
4. Charakterystyczne symptomy zaburzeń ze spektrum autyzmu – zaburzenia w percepcji świata społecznego, zakłócenia w rozwoju języka i komunikacji, sztywność, stereotypowość w zachowaniu i zainteresowaniach, rozwój emocjonalny i poznawczy, profil sensoryczny.
5. Diagnozowanie autyzmu u małych dzieci z zaburzeniami w rozwoju i zachowaniu – symptomy ryzyka, wczesne wykrywanie, diagnoza wstępna, narzędzia diagnostyczne, badania przesiewowe.
6. Proces diagnozowania autyzmu – wywiad diagnostyczny z rodzicami/opiekunami dziecka, badania medyczne, obserwacja zachowań dziecka (swobodna i/lub przy pomocy narzędzi diagnostycznych).
7. Zbieranie danych z wywiadu z rodzicami, z dokumentów medycznych, domowych nagrań video, dzienników obserwacji, opinii opiekunów i nauczycieli.
8. Wybrane skale i techniki wykorzystywane w diagnozowaniu zaburzeń ze spektrum autyzmu:
   • Wywiad wstępny z rodzicami dziecka.
   • Arkusze obserwacyjne: CHAT (Checklist for Autism in Toddlers), M-CHAT (Modified Checklist for Autism in Toddlers),
   • Interaktywne narzędzie skriningowe – STAT (Screening Tool for Autism in Two-Yers-Olds)
   • Diagnostyczna lista kontrolna FORM E-2, E-3
   • Skala Oceny Autyzmu Dziecięcego – CARS (Childhood Autism Rating Scale)
   • Profil Psychoedukacyjny – PEP-R (Psychoeducational Profile).
   • Protokół obserwacji do diagnozowania zaburzeń ze spektrum autyzmu – ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule Second Edition) oraz protokół wywiadu ADI- R ( Autism Diagnostic Interview-Revised).
9. Metody badania diagnostycznego autyzmu dostosowane do poszczególnych grup wiekowych – od wczesnego dzieciństwa po dorosłość.
10. Kompleksowa, wielospecjalistyczna diagnostyka autyzmu: badanie genetyczne, psychiatryczne, neuropsychologiczne, psychologiczne, pedagogiczne, logopedyczne, ocena/opinia/orzeczenie Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej.
11. Dodatkowe, nie mniej ważne kwestie związane z diagnozą dziecka: osoba diagnozująca, współpraca dziecka z osobą badającą, integracja danych z różnych źródeł, omówienie wyników badania z rodzicami/opiekunami dziecka, dziecko w codziennym funkcjonowaniu.
12. Alternatywne metody wykorzystywane w diagnozie zaburzeń ze spektrum autyzmu.
13. Fałszywe rozpoznania autyzmu i ich konsekwencje dla rozwoju i funkcjonowania dziecka.
14. Autyzm a zaburzenia współwystępujące i pokrewne – diagnoza różnicowa.
15. Diagnoza funkcjonalna uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.
16. Przyjęcie diagnozy przez rodziców dziecka.